Międzynarodowego Obszaru Dorzecza Odry dotyczy bardzo różnorodna problematyka wodnogospodarcza. W zasadzie występują tutaj wszystkie najważniejsze problemy gospodarki wodnej, takie jak:
- zaopatrzenie ludności w wodę pitną,
- zaopatrzenie przemysłu i rolnictwa w wodę użytkową,
- ochrona zasobów wodnych,
- oczyszczanie ścieków,
- ochrona przeciwpowodziowa,
- żegluga,
- korzystanie z energii wodnej,
- wykorzystanie rekreacyjne wód,
- rybołówstwo.
Różnorodność ta zależy z jednej strony od warunków przyrodniczych, z drugiej zaś od rozmiaru, formy i intensywności działań człowieka na tym obszarze.
Charakterystyka hydrologiczna i geograficzna
Odra jest jedną z największych rzek w zlewisku Morza Bałtyckiego. Bierze ona swój początek na wysokości 634 m n.p.m. w Górach Odrzańskich na terytorium Republiki Czeskiej. Całkowita długość Odry wynosi 855 km, z czego 742 km znajdują się na terytorium Polski. Na długości 179 km Odra stanowi granicę państwową między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec.
Powierzchnia dorzecza wynosi 122 512 km², z czego na terytorium Polski znajduje się 107 279 km² (88 %), na terytorium Republiki Czeskiej 7 246 km² (6 %) oraz na terytorium Niemiec 7 987 km² (6 %).
Roczna objętość odpływu wynosi 17,1* 109 m³.
Od strony południowej obszar dorzecza ogranicza potężny masyw Karkonoszy (Śnieżka 1602 m n.p.m.), Jeseników (Praděd 1491 m n.p.m.) oraz Moravskoslezské Beskydy (Lysá Hora 1323 m n.p.m.). W kierunku północnym obszar dorzecza przechodzi w rozległy teren nizinny dorzecza Warty, największego dopływu Odry, oraz dorzecza dolnej Odry.
Na obszarach górskich najwyższe średnie roczne opady wynoszą 1400 mm, a na obszarach nizinnych jedynie ok. 300 mm.
Rzeki odprowadzające wodę z terenów górskich charakteryzują się dużą zmiennością przepływów; stosunek minimalnego przepływu do przepływu powodziowego (NNQ:WWQ), wynosi nawet 1:2000. Rzeki te są stosunkowo krótkie i mają duży spadek, a biorąc pod uwagę wysokie opady, stwarzają one poważne zagrożenie powodziowe.
Obszary chronione
Na obszarze dorzecza Odry znajdują się bardzo cenne obszary mało zmienionej przyrody, które należy chronić. Występuje tu 7 parków narodowych. Na terytorium Polski są to: Karkonoski PN, PN Gór Stołowych, Wielkopolski PN, Drawieński PN, PN Ujścia Warty i Woliński PN. Na terytorium Niemiec jest to Unteres Odertal (Dolina Dolnej Odry). Oprócz tego na obszarze dorzecza znajdują się parki krajobrazowe, rezerwaty przyrody i inne formy przestrzennej ochrony przyrody.
Surowce naturalne
Najcenniejszym i najbardziej rozpowszechnionym surowcem w dorzeczu jest węgiel kamienny, który się wydobywa na dużą skalę w nieckach górnośląskich na terytorium polskim i czeskim i w mniejszym wymiarze w okolicy Wałbrzycha w środkowej części dorzecza Odry. Duże znaczenie ma również wydobycie węgla brunatnego w dorzeczu Warty oraz wydobycie metali kolorowych, a szczególnie miedzi, w środkowej części dorzecza Odry.
Jakość wody
Negatywny wpływ na jakość wody już w górnej części dorzecza ma Górnośląskie Zagłębie Węglowe, gdzie w związku z wydobyciem węgla kamiennego, na stosunkowo małym obszarze rozwinął się przemysł hutniczy, energetyczny, chemiczny oraz maszynowy. Koncentracja przemysłu spowodowała wzrost liczby ludności, co pociągnęło za sobą rozwój dalszych jego gałęzi, tj. przemysłu rolno-spożywczego, przetwórczego i lekkiego. Powstały wielkie aglomeracje miejsko-przemysłowe z ogromnym zapotrzebowaniem na wodę do celów socjalno-bytowych, produkującą dużą ilość silnie zanieczyszczonych ścieków. W związku z tym zaczęto budować obiekty wodno-gospodarcze, takie jak zbiorniki zaporowe, stacje uzdatniania wody, systemy wodociągowe oraz służące zaopatrzeniu w wodę, a także oczyszczalnie ścieków. W porównaniu z innymi podobnymi aglomeracjami sytuacja w tym rejonie jest wyjątkowa, ponieważ aglomeracja ta znajduje się w górnym, prawie źródłowym obszarze dorzecza Odry i wywiera negatywny wpływ na położone niżej części dorzecza.
Ochrona przed powodzią
Stosunkowo gęsta zabudowa (osiedla i obiekty przemysłowe) narażona jest na duże zagrożenie powodziowe, zarówno ze strony samej Odry, jak i ze strony dopływów. Ostatnia wielka powódź na Odrze w lipcu 1997 r. spowodowała całkowite szkody w wysokości 3,5 mld EURO. W celu zwiększenia ochrony przed powodzią regulowano w przeszłości cieki, budowano obwałowania, kanały ulgi oraz zbiorniki retencyjne. Po powodzi w 1997 r. ten system ochrony przed powodzią jest stale rozbudowywany oraz uzupełniamy poprzez realizację przedsięwzięć dodatkowych, także spoza obszaru gospodarki wodnej.
Żegluga
Znacząca pod względem wodnogospodarczym jest Odrzańska Droga Wodna, łącząca Wrocław z Gliwicami. Wybudowano na niej 24 stopnie wodne. Poniżej Odra jest rzeką wolno płynącą, umożliwiającą przepływ statków do Szczecina, a także połączenie żeglugowe z Berlinem. Poprzez Kanał Bydgoski łączący Noteć z Wisłą istnieje połączenie żeglugowe dorzecza Odry z dorzeczem Wisły.
